ශ්‍රී ලංකාවේ 75 වන ජාතික නිදහස් දින සැමරුම් උළෙල ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් හා අග්‍රාමාත්‍ය දිනේෂ් ගුණවර්ධන මහතාගේ සහභාගීත්වයෙන් ඉතා අභිමානවත්ව කොළඹ, ගාලු මුවදොර දී අද (4) පෙරවරුවේ පැවැත්වේ.
‘නමෝ නමෝ මාතා සියවසකට පියවරක්’ යන්න මෙවර නිදහස් දින සැමරුම් තේමාවයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ස්වාධීනත්වය, ස්වෛරීභාවය, භෞමික අඛණ්ඩතාවය වෙනුවෙන් දිවි පිදූ සියලු ශ්‍රී ලාංකිකයින් සිහිපත් කරමින් විනාඩි දෙකක නිශ්ශබ්දතාවයක් ආරක්‍ෂා කිරීම සිදුකෙරින.
නිදහස් දින ආචාර පෙළපාලිය සදහා ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාවේ නිලධාරින් ඇතුළු සෙසු නිලයන් 3,284 දෙනෙකු සහ සන්නද්ධ රථ 179 ක්, නාවික හමුදාවේ 867 දෙනෙකු සහ සන්නද්ධ රථ 52 ක් සහභාගි වනවා.
ගුවන් හමුදාවේ නිලධාරින් සහ සෙසු නිලයන් 695 ක් සන්නද්ධ රථ 109 ක් සහ පොලිසියේ 336 දෙනෙකු මෙන්ම පොලිස් විශේෂ කාර්ය බලකායේ 220 දෙනෙකු සහභාගි වීමට නියමිතයි.
සිවිල් ආරක්ෂක බලකාය නියෝජනය කරමින් 437 දෙනෙකු මෙවර නිදහස් දින ආචාර පෙළපාලිය සඳහා සහභාගි වනවා.
යුධ හමුදාවේ 3,284 දෙනෙකු, නාවික හමුදාවෙන් 867 දෙනෙකු සහ ගුවන් හමුදාවෙන් 695 දෙනෙකු මෙවර නිදහස් දින පෙළපාලියට එක්වනවා.
75 වන ජාතක නිදහස් උළෙල සඳහා රටවල් හතක් නියෝජනය කරමින් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෝ සහභාගි වූහ.
පකිස්තානය ,ජපානය, ඉන්දියාව ,භූතානය නේපාලය, මාලදිවයින, බංගලාදේශය,යන රාජ්‍යයන් නියෝජනය කරමින් රාජ්‍ය අමාත්‍යවරු නිදහස් උළෙලට සම්ප්‍රාප්ත වූහ.
ඩොමීනියන් නිදහස ඉල්ලා මෙරට ජනතාව ගෙනගිය සටන යථාර්ථයක් බවට පත්කර ගත හැකි වූයේ 1945 පැවති බ්‍රිතාන්‍ය මහා මැතිවරණයෙන් එරට කම්කරු පක්‍ෂය බලයට පත්වීමත් සමඟය. බලයට පත් කම්කරු ආණ්ඩුවේ නව අගමැතිවරයා වූ ක්ලෙමන්ට් ඇම්ල මහතා කළේ ඒ වන විට සාදා තිබූ සෝල්බරි වාර්තාව පදනම් කරගත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය කිරීමයි. එම සංශෝධන අනුව 1947 නිදහස් ආණ්ඩුක්‍රම පනත මගින් ශ්‍රී ලංකාවට ඩොමීනියන් නිදහස ප්‍රදානය කරනු ලැබීය.
1948 පෙබරවාරි 04 දින ශ්‍රී ලංකාව පූර්ණ ඩොමීනියන් නිදහස් රාජ්‍යයක් බවට පත් වූයේ ඒ අනුවය. කවුරුන් විසින් කුමන විවේචන එල්ල කළ ද එම ව්‍යවස්ථාව යටතේ විශාල ප්‍රගතියක් අත්කර ගනිමින් නිදහස් රාජ්‍යයක් ලෙස ඉදිරියට යෑමට ශ්‍රී ලංකාවට හැකි වූ බව අප කවුරුන් විසිනුත් පිළිගත යුතු යථාර්ථයක් බව කිව යුතුය. එය එසේ වුවත් එම නිදහස් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්බන්ධව එල්ල වූ විවේචන මුළුමනින් අමතක කර දමා නිදහස් දිනය සැමරීම ජනතා බද්ධියට නිගාවක් බව අපගේ හැඟීමයි. පසු කලෙක එම ඩොමීනියන් නිදහස් ආණ්ඩුක්‍රම පනත අහෝසි කොට ශ්‍රී ලංකාව ජනරජයක් බවට පත් කිරීමටද බෙහෙවින් බලපෑමේ එම විවේචනයයි.
එම නිදහස් ආණ්ඩුක්‍රම පනතේ 01 වගන්තියේ 01 වන උප වගන්තියෙන් කියැවුණේ ලංකාවට නිදහස ප්‍රදානය කිරීමෙන් පසු වුවද ලංකාවට බලපාන සේ නීති පැනවීමේ අයිතියක් බ්‍රිතාන්‍යයට ඇති බවයි.
එහි සිංහල අදහස මෙයයි. “අදාළ දිනයේ හෝ ඉන් පසු එක්සත් රාජධානියේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරන ලද පනතක නීතියක් පනවන්නැයි කියා ලංකාව ඊට අනුමැතිය දී ඇති බව එකී පනතෙහි පැහැදිලිව ප්‍රකාශිතව දක්වා ඇත්නම් මිස එවැනි නීතියක් වලංගු වන හෝ වලංගු සේ සැලකෙන කොටසක් නොවන්නේ ය යනුයි. (මෙහි අදාළ දිනය යනු 1948 පෙබරවාරි 04 යි)
එවැනි වගන්තියක් නිදහස් ආණ්ඩුක්‍රම පනතට එක්කර තිබීම නිසා ලොව ඇතැම් රාජ්‍යයන් කලක් යනතුරුම ලංකාවට පූර්ණ නිදහස් රාජ්‍යයක තත්ත්වය ලැබී නැති බව කියමින් ලංකාවට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සාමාජිකත්වය නොදිය යුතුය යන ස්ථාවරයේ පිහිටා කටයුතු කළ බව ද අප විසින් මෙහිදී අමතක නොකළ යුතු කරුණකි. ඒ හේතුව නිසා ලංකාවට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සාමාජිකත්වය ලබාගත හැකි වූයේ 1955 වසරේදී ය.
1815-1915 සියවසක් පුරා ඇවුළුණු නිදහස් සටන් පෙරමග සුදිලෙන විරුවරුද සිය විරුවදන් මතින් අවදි කළේ අතීත ගම්භීර සිංහ නාදයන්ය. වීර කැප්පෙටිපොළ වීරවරයා රුපු කඩුවට ගෙල පෑවේ ඔහුගේ භන්දාවේ තිබුණු “ධම්මපදයේ’ එන එක කවියක් කියවමිනි”
“මා මරණයට බය නැත. පිටදේශක්කාරයන්ට යටත්ව නිවට ලෙස ජීවත්වනවාට වඩා රට ජාතිය ආගම වෙනුවෙන් යුදවැද නිවහල් මිනිසකු ලෙස කඩුවට ගෙල පා ජීවිතය පූජා කරන්නට ලැබීම ඉමහත් සතුටකි.” යන විරුවදනට අමතරව මුලදී තමා නිලවශයෙන් අනුගමනය කළ ප්‍රතිපත්තියෙන් බැහැරව සිංහල කැරළිකරුවන් අතරට එක්වූයේ “නුඹලාගේ ආයුධ නුඹලාම තියාගනිල්ලා, එම නිවට නියාලු ආයුධවලින් මගේ රටවැසියන් ඝාතනය කිරීම මගේ පිළිවෙත නොවේ. මේ ආයුධ ආපසු භාරගෙන වහා පිටත්ව යව්” එය අධිරාජ්‍යවාදී බලයට එරෙහිව පෑ ප්‍රබල වාග් ප්‍රහාරයකි. කාහලනාදයකි. ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට යටත්වන 1818 සිංහ – ඉංග්‍රීසි උඩරට ගිවිසුම මැනවින් අධ්‍යයනය කරමින් සිංහල පිටපතේ ව්‍යාජ පරිවර්තනය කෙරෙහි අවධානය යොමුකොට ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවට ඒ බව පැහැදිලි කිරීමට ඊ. ඩබ්. පෙරේරා මහතා (කෝට්ටේ සිංහයා පිටත්ව ගියේ එම ලිපි ලේඛන සිය පාවහන් යුගලයේ එකක සඟවාගෙන බව ඓතිහාසික වාර්තා සටහන් කරයි.) ආත්ම පරිත්‍යාගයෙන් ස්වකීය පෞද්ගලික ධන පරිත්‍යාගයෙන් ක්‍රියාකළ නොමල විරුවන් අතර ‘කෝට්ටේ සිංහයා’ සදානුස්මරණීයය. 1915 සිංහල මුස්ලිම් අරගලයට සම්බන්ධව සිපිරිභාරයට ගත් ජනනායකයන් ජීවිතක්‍ෂයට පත්වුවහොත් ඉදිරි වර්ෂ ගණනාවකට එයින් වන පාඩුව සහ අන්තරාය අකාමකා දැමිය නොහැකි වේ. එනිසාම අති බිහිසුණු සම්බාධක මැඩ, ශ්‍රී ලාංකිකයන් මුහුණ පා සිටින අභාග්‍ය සම්පන්න ඉරණමින් ඔවුන් ගලවා ගැනීමට මේ බව එංගලන්ත පාලකයන්ට අවබෝධ කරවීමට ආත්ම පරිත්‍යාගයෙන්ම ඉදිරිපත් වෙමි.”
ජාතික නිදහස් සටන් ව්‍යාපාරයේ පුරෝගාමියකු වන එෆ්. ආර්. සේනානායක වීරවරයාගේ පහත සඳහන් ප්‍රකාශය ද කාලෝචිතය, අර්ථවත්ය. “සිංහල, ද්‍රවිඩ මුස්ලිම් හා බර්ගර් වශයෙන් වර්ගවාදීව වෙන වෙනම ස්ව රාජ්‍ය ඉල්ලා සිටීමට වඩා එකම පොදු ජාතියක් හැටියට එකමුතුව හා සාමග්‍රීයව ශ්‍රී ලංකා ද්වීපයටම ස්ව රාජ්‍යයක් ඉල්ලා සිටීම සුද්දන්ට ඉවත දැමිය නොහැකි වනු ඇත.”
අනාගාරික ධර්මපාලතුමා ස්වකීය ස්වර්ණමය කට හඬ අවදි කළේ බෞද්ධාගමික පසුබිම යටතේ ජාතික නිදහස නම් භාග්‍යය උදාකර ගැනීමේ අප්‍රතිහත ව්‍යායාමයේ සාර්ථක පළ නෙළා ගැනීමට මිස ස්වර්ථකාමී පරමාර්ථයෙන් නොවේ.
“දේශය, ජාතිය ආගම හා භාෂාව යයි චතුර්විධ ධනයක් මා සන්තකව පවතී. එම චතුර්විධ රත්න දිවි හිමියෙන් රැකගැනීම මගේ පරම යුතුකමය. සිංහල බෞද්ධයන් ලෙස වීරත්වයෙන් හා ආත්ම පරිත්‍යාගයෙන් සක්‍රීය වීම මුළුමහත් ජාතියේම සාභිමානය වර්ධනවීමට ඇති එකම සාධකයයි.”
මාතලේ සටනින් ජාතික සටනට ප්‍රබල පසුබිමක් හා පන්නරයක් වුණු වීරපුරන් අප්පුගේ උදාන වාක්‍යයද මෙහිලා අමරණීය සටහනකි.
