අසාමාන්‍ය පෙන්ගුයින් මරණ ළඟ එන අනතුරක පෙර නිමිත්තක් ද?

ඇන්ටාක්ටිකාවේ පෙන්ගුයින් පැටවුන් අමුතුම ආකාරයෙන් මිය යන බව විදෙස්  වාර්තා සදහන් කරයි.

මේ වන විටත් කුඩා පෙන්ගුයින් 10,000 ක් පමණ මිය ගොස් ඇත.බ්‍රිතාන්‍ය ඇන්ටාක්ටික් සමීක්ෂණයේ ආචාර්ය පීටර් ෆ්‍රෙට්වෙල් පැවසුවේ මෙම මරණ අනාගතයේදී සිදුවිය හැකි නරක දෙයක ලකුණක් විය හැකි බවයි.

සතුන්  ජීවත් වන විශාල අයිස් කැබලි කැඩී යාම නිසා සමහර අවස්ථාවලදී ඔවුන් දියේ ගිලී මිය යා හැකි බව විද්‍යාඥයින් සොයාගෙන ඇත. මෙය සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නේ තරුණ සතුන් තවමත් මුහුදේ පිහිනීමට ඉගෙන ගන්නා විට සහ ඔවුන්ගේ පිහාටු තවමත් ඔවුන්ව ආරක්ෂා කර ගැනීමට තරම් ශක්තිමත් නොමැති විටය.

2022 දී ඇන්ටාක්ටිකාව අසල Bellingshausen මුහුද නම් ස්ථානයක විශාල අයිස් කුට්ටියක් වෙන් විය.

ඇන්ටාක්ටිකාවේ ඔවුන් වෙසෙන අයිස් අධික ලෙස උණුසුම් වන නිසා අධිරාජ්‍ය පෙන්ගුයින් කණ්ඩායම් බොහොමයක් මේ සියවස අග වන විට අතුරුදහන් වනු ඇති බවට අනතුරු අඟවයි.

මෙම තත්වය මත පෘථිවියේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන්ගේ ලැයිස්තු තබා ගන්නා සංවිධානය වන සොබාදහම සංරක්ෂණය සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර සංගමය (IUCN) විසින් අධිරාජ්‍යය පෙන්ගුයින් “තර්ජනයට ආසන්න” ලෙස වර්ගීකරණය කර තිබේ.

නවසීලන්තයේ සාගර තාප තරංග (Marine heatwaves in New Zealand

)

සාගර අධ්‍යයනය කරන විද්‍යාඥයින් සොයාගෙන ඇත්තේ නවසීලන්තය ආසන්නයේ ජලය බොහෝ කලක සිට ඉතා උණුසුම්ව පවතින බවයි. සාමාන්‍යයෙන් 2023 අප්‍රේල් දක්වා දින 208ක පමණ කාලයක් උෂ්ණ තරංගයක් මෙන් පවතී.දකුණේ සමහර ප්‍රදේශවල දින 27කට වැඩි කාලයක් එය තාප තරංගයක් මෙන් පවතී. ඒ වගේම උතුරු දිවයිනේ බේ ඔෆ් ප්ලෙන්ටි කියන ස්ථානයේ අවුරුද්ද පුරාම රස්නයක් වගේ.

විද්‍යාඥයන් කනස්සල්ලට පත්ව සිටින්නේ බොහෝ තාප තරංග ඉතා ඉක්මනින් සිදු වන අතර මෙය සමහර සතුන්ට සහ ශාකවලට ප්‍රකෘතිමත් වීම දුෂ්කර කරයි. මෙය සාගරයට සහ නවසීලන්තයේ මාළු, කුරුල්ලන්, තල්මසුන්, ඩොල්ෆින් සහ ධීවර කර්මාන්තයට විශාල ගැටලු ඇති කළ හැකිය. කුමක් සිදුවේදැයි අපි නිශ්චිතවම නොදනිමු, නමුත් එය හොඳ නොවනු ඇත.

දේශගුණික විපර්යාස අපගේ සාගරවලට බලපාන්නේ කෙසේද යන්න සොයා බැලීමට විද්‍යාඥයන් සහ මිනිසුන් උත්සාහ කරති. Aotearoa (නවසීලන්තය) හි, ඔවුන් අනාගතයේ සිදු විය හැකි දේ දකිනවා. ඔවුන් සිතන්නේ වසර 2100 වන විට ලොව පුරා සාගරවල ජලය සෙල්සියස් අංශක 4කින් උණුසුම් විය හැකි බවයි. නවසීලන්තය වටා ඇති තාප තරංග දැනටමත් සාගර ජීවී විශේෂවලට කළ හැකි දේ පිළිබඳ දර්ශනයක් ලබා දෙයි.

පෙන්ගුවින්

පෙන්ගුයින් ජීවත් වන්නේ කොහේදැයි මිනිසුන් බොහෝ විට කල්පනා කරති. සමහරු සිතන්නේ ඔවුන් ජීවත් වන්නේ ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ බවත් සමහරුන් සිතන්නේ ඔවුන් ජීවත් වන්නේ ඇන්ටාක්ටිකාවේ බවත් තවත් සමහරු සිතන්නේ ඔවුන් ජීවත් වන්නේ ඇන්ටාක්ටිකාව සහ අප්‍රිකාවේ බවත්ය. පිළිතුර නම් පෙන්ගුයින් ප්‍රධාන වශයෙන් ජීවත් වන්නේ ඇන්ටාක්ටිකාවේ සහ සමහර විට අප්‍රිකාවේ දකුණු වෙරළ තීරයේ (වෙරළේ ගැලපගෝස් පෙන්ගුයින් වැනි) ය. අනෙක් අතට, හිම වලසුන් උත්තර ධ්‍රැවයේ පෙන්ගුයින් වලින් බොහෝ දුරින් ජීවත් වේ. ඔවුන් යුරේසියාවේ උතුරු කොටසේ ද ජීවත් වෙති.

පෙන්ගුයින් යනු පියාසර කළ නොහැකි විශේෂ පක්ෂීන් වන නමුත් ඔවුන් පිහිනීමට ඇත්තෙන්ම දක්ෂයි! මිනිසුන් මෙන් කෙළින් සිටගෙන සිටින එකම කුරුල්ලෝ ඔවුන්ය. පෙන්ගුයින් ජීවත් වන්නේ දකුණු අර්ධගෝලයේ, බොහෝ දුරට ඇන්ටාක්ටිකාව වැනි සීතල ස්ථානවල ය. ඔවුන් තම කාලයෙන් අඩක් සාගරයේ සහ අඩක් ගොඩබිම ගත කරති. පියාසර කිරීමට නොහැකි වුවද, පෙන්ගුයින් විශිෂ්ට පිහිනුම්කරුවන් ලෙස හැදින්විය හැක. දිය යට කිමිදීමට උපකාර වන ශක්තිමත් අස්ථි සහ වරල් මෙන් පෙනෙන පියාපත් ඔවුන්ට ඇත. ඔවුන්ගේ සිරුරු ටෝපිඩෝවල හැඩයෙන් යුක්ත වන අතර ඔවුන්ගේ පාද පඩිපෙළ වැනි ය. ඔවුන් ජලය තුළ උණුසුම් හා වියළි ලෙස තබා ඇති විශේෂ පිහාටු ඇත. පෙන්ගුවින් දිය යට කිමිදීමට ද දක්ෂයි! ඔවුන් ජලයෙන් ආරක්ෂා කරන දැඩි පිහාටු ඇත.